Anksioznost i depresija u trudnoći mogu pogoditi svakoga, ali neke trudnice su više izložene riziku.

Istraživanja su pokazala da oko 16 odsto žena iskusi kliničku anksioznost ili depresiju u nekom trenutku tokom trudnoće. Ipak, neke studije pokazuju da je skrining zanemaren i da se trudnice često ne liječe iz tih razloga.

Mit da trudnice moraju biti srećne i dalje je veoma rasprostranjen. Zbog toga je manje vjerovatno da će se ljekari raspitati o njihovom mentalnom zdravlju. Mnoge trudnice se stide da ovaj problem iznesu. To znači da se veliki broj njih može suočiti sa anksioznošću ili depresijom tokom trudnoće, a da ne dobiju podršku i pomoć koja im je potrebna.

Američka akademija za pedijatriju (AAP) objavila je 2019. godine da ljekari treba da ustanove depresiju tokom trudnoće kako bi zaštitili zdravlje bebe. Kada pomažete trudnici da se nosi sa svojim mentalnim zdravljem, u suštini dopirete do cijele porodice. Iz AAP navode da trudnice treba da se testiraju na depresiju nakon rođenja bebe, posebno mjesec, dva, četiri i šest mjeseci nakon porođaja. Ako vaš skrining pokaže da imate anksioznost ili depresiju tokom trudnoće, ne brinite. Postoje bezbjedni načini za liječenje ovih uobičajenih stanja.

Simptomi depresije tokom trudnoće

Dijagnostikovanje poremećaja raspoloženja tokom trudnoće može biti nezgodno. Neki simptomi mogu se preklapati sa simptomima trudnoće kao što su promjene u apetitu, nivoima energije, koncentraciji ili spavanju. Takođe je normalno da imate određeni stepen zabrinutosti za zdravlje tokom trudnoće.

Ali ako osjetite uporne simptome depresije potražite pomoć. Prema Američkom koledžu akušera i ginekologa (ACOG), simptomi depresije tokom trudnoće uključuju:

– Osjećaj bezvrednosti;

– Biti u depresivnom raspoloženju većinu vremena, najmanje dvije nedjelje;

– Osjećati se tužno, beznadežno, “prazno” i generalno nezadovoljno;

– Promjene u apetitu;

– Smanjenje interesovanja za svijet oko sebe;

– Osjećaj krivice;

– Previše ili nedovoljno spavate;

– Niska energija;

– Više ne uživate u stvarima u kojima ste uživali;

– Loša koncentracija;

– Misli o samoubistvu.

 

Simptomi anksioznosti tokom trudnoće variraju u zavisnosti od vrste poremećaja.

Anksiozni poremećaji uključuju:

-generalizovani anksiozni poremećaj, opsesivno-kompulzivni poremećaj (OKP) i  panični poremećaj.

 

 

Simptomi generalizovanog anksioznog poremećaja

Prema Nacionalnom institutu za mentalno zdravlje (NIMH), generalizovani anksiozni poremećaj je više od povremene brige. Obično uključuje upornu anksioznost i strah koji ometaju svakodnevni život.

Simptomi uključuju:

– Poremećeni obrasci spavanja;

– Pretjerana briga koju je teško kontrolisati;

– Umor;

– Osjećaj unutrašnjeg nemira;

– Razdražljivost;

– Loša koncentracija;

– Glavobolje, bolovi u mišićima, bolovi u stomaku;

– Lako zbunjivanje;

– Poteškoće pri gutanju;

– Tremor;

– Osjećaj vrtoglavice ili osjećaj ostajanja bez daha.

 

Simptomi opsesivno-kompulzivnog poremećaja

Prema Nacionalnom institutu za mentalno zdravlje, ljudi sa OKP-om imaju simptome opsesije (ponovljene misli, nagone ili slike koje izazivaju anksioznost), kompulzije (ponovljiva ponašanja kao odgovor na opsesivnu misao) ili oboje.

Simptomi OKP uključuju:

– Strah od klica;

– Neželjene misli o seksu, religiji ili povredi;

– Agresivne misli;

– Potrebne su stvari u savršenom redu;

– Nemogućnost kontrole misli ili ponašanja;

– Provodi više od sat vremena dnevno na misli i ponašanja;

– Rituali nisu prijatni, ali pružaju kratkotrajno oslobađanje od anksioznosti;

– Misli i ponašanja značajno ometaju svakodnevni život.

 

Simptomi paničnog poremećaja

Prema NIMH-u, ljudi sa paničnim poremećajem imaju česte napade panike, koji se osjećaju kao iznenadni talas straha ili gubitak kontrole. Napadi panike često nemaju upozorenje ili okidač.

Simptomi paničnog poremećaja uključuju:

– Stalni strah od napada panike;

– Ponavljajući napadi panike;

– Osjećaj intenzivnog straha, propasti i gubitka kontrole;

– Izbjegavanje mjesta ili situacija gdje su se napadi panike dešavali u prošlosti;

– Lupanje ili ubrzano srce;

– Znoj i jeza;

– Drhtanje;

– Teškoće sa disanjem;

– Slabost ili vrtoglavica;

– Bol u grudima;

– Mučnina.

 

 

Faktori rizika za anksioznost i depresiju tokom trudnoće

Doktori su nekada mislili da će svi ti hormoni koji jure kroz trudnoću tijelo zaštititi od depresije. Sada znamo da je za neke žene tačno suprotno. Ali dok se stručnjaci slažu da hormoni igraju ulogu u depresiji, tačni mehanizmi su nepoznati. Drugi faktori, prema NIMH-u, uključuju genetiku i faktore životne sredine, poput životnog stresa, koji takođe doprinose.

Može ga izazvati bilo koji broj fizioloških ili životnih izazivača stresa. Kod onih sa genetskom predispozicijom za depresiju, hormonske promjene mogu biti jedan od ovih stresora.

Svako može doživjeti anksioznost i depresiju tokom trudnoće.

Ali istraživanje je pokazalo da su ljudi sa sledećim faktorima rizika posebno podložni:

– Lična ili porodična istorija poremećaja raspoloženja, kao što su depresija ili anksioznost;

– Istorija nasilja u porodici;

– Imati niska primanja;

– Imaju niže obrazovanje;

– Pušenje ili alkohol tokom trudnoće;

– Nakon što ste rodili dvoje ili više djece.

 

Moguće komplikacije neliječene anksioznosti i depresije

Postoje dobro dokumentovane, ali često zanemarene posljedice neliječene anksioznosti i depresije tokom trudnoće.

Prema ACOG-u, rizici za razvoj beba neliječenih prenatalnih mentalnih problema uključuju:

– Niska tjelesna težina na rođenju;

– Loša adaptacija van materice, uključujući respiratorni distres i nervozu;

– Prijevremeni porođaj (prije 37 nedjelja);

– Novorođenče koje mnogo plače i teško ga je utješiti;

– Emocionalni problemi ili problemi u ponašanju kada je dijete starije.

 

Rizici za porodilju uključuju:

– Ne brinu se dobro o svom fizičkom zdravlju;

– Postpartalna anksioznost ili depresija;

– Depresija ako ste prestali da uzimate antidepresive tokom trudnoće.

 

Neophodno je dobiti tretman za anksioznost i depresiju tokom trudnoće da biste spriječili komplikacije.

 

 

 

Autor teksta: dr Veljko Popović, specijalista ginekologije i akušerstva

Izvor: trudnocaizdravlje.rs